Dlaczego alkohol poprawia samopoczucie? Nauka kryjąca się za szumem

Większość ludzi nie lubi pierwszego napoju alkoholowego, chyba że jest słodzony cukrem. Sam alkohol ma gorzki smak. Dlaczego więc tak wielu z nas nadal to pije?

Chociaż te pierwsze łyki mogą wywołać wspaniałe uczucie, to przelotne poczucie błogości jest zwodnicze. Przyjrzyjmy się złożonej chemii mózgu stojącej za tym fałszywym poczuciem przyjemności – potężnym, ale potencjalnie szkodliwym – i odpowiedzmy na najczęściej zadawane pytania: dlaczego alkohol poprawia samopoczucie i jak wpływa na Twój nastrój?

Jak alkohol wpływa na nastrój?

Kiedy mówimy o „alkoholu”, zwykle mamy na myśli etanol – małą cząsteczkę, która przechodzi przez ściany żołądka i jelit do krwiobiegu.

Etanol sprytnie przekracza barierę krew-mózg z niezwykłą łatwością. Po wejściu do mózgu wchodzi w interakcję z kilkoma kluczowymi układami neuroprzekaźników, które kontrolują nastrój, uwagę, zachowanie i różne funkcje poznawcze. Wyobraź sobie nieproszonego gościa na imprezie, który zmienia muzykę, oświetlenie i rozmowy według własnych upodobań.

Magia nastroju alkoholu: efekt GABA i dopaminy

Zacznijmy od układu GABA, głównego neuroprzekaźnika relaksującego w mózgu. Cząsteczki GABA zmniejszają aktywność neuronów, wiążąc się z określonymi receptorami, tworząc uczucie relaksu i spokoju.

Alkohol wzmaga stymulację tego układu, wzmacniając działanie GABA i wywołując spokojny, beztroski stan, którego często doświadczamy po kilku drinkach.

Jeśli alkohol działa depresyjnie, dlaczego czuję się szczęśliwy?

A co z ekscytacją i radością, jakie może przynieść picie? Poznaj dopaminę, neuroprzekaźnik kontrolujący mózgowy system nagrody. Twój mózg uwalnia dopaminę, gdy robisz coś przyjemnego – niezależnie od tego, czy jesz pyszny posiłek, słuchasz ulubionej muzyki czy pijesz alkohol.

Dopamina nagradza cię uczuciem przyjemności i zachęca do powtarzania zachowania. Spożycie alkoholu zwiększa poziom dopaminy, przyczyniając się do przyjemnego szumu.

Czekaj, jest więcej: kąt endorfin

Etanol stymuluje również układ opioidowy, powodując uwalnianie endorfin – naturalnych środków przeciwbólowych naszego organizmu. Są to te same substancje chemiczne, które powodują haj u biegacza i pomagają nam radzić sobie ze stresem. Możesz podziękować endorfinom za to, że sprawiają, że śmiejesz się głośniej, tańczysz swobodniej i czujesz się mniej skrępowany podczas spotkań towarzyskich.

Wadą: budowanie tolerancji i zależności

Na razie może to brzmieć świetnie, ale jest pewien istotny haczyk. Powtarzająca się nadmierna stymulacja tych układów neuroprzekaźników alkoholem stwarza problemy. Mózg kompensuje zwiększony poziom GABA i dopaminy, zmniejszając własną produkcję, aby zachować równowagę. Wynik? Rozwija się tolerancja, która wymaga większej ilości alkoholu, aby osiągnąć ten sam haj.

Aby przeciwdziałać wytwarzaniu dopaminy, mózg uwalnia dynorfinę, peptyd, który wiąże się z receptorami opioidowymi i działa jako środek chemiczny hamujący. Nadmiar dynorfiny może powodować uczucie dysforii i niepokoju – dokładnie to samo dzieje się, gdy mózg próbuje przywrócić równowagę.

W końcu mózg może mieć trudności z utrzymaniem pozytywnych uczuć bez stymulacji alkoholowej. Na tym etapie picie w mniejszym stopniu polega na szukaniu przyjemności, a bardziej na unikaniu dyskomfortu związanego z odstawieniem alkoholu i napływu dynorfiny. To nie jest szczęśliwe miejsce.

Błędne koło

Zastanawiając się, jak alkohol wpływa na nastrój i dlaczego poprawia samopoczucie, musimy zbadać skutki długoterminowe. Regularne, intensywne picie zakłóca równowagę chemiczną mózgu, zmieniając nastrój, zachowanie i emocje. Może to mieć wpływ nawet na serotoninę, która reguluje nastrój. Zmniejszona ilość serotoniny koreluje ze zwiększoną liczbą myśli depresyjnych i lękowych – co jest dość spoilerem na imprezie.

Ponadto nadmierne spożycie alkoholu podnosi poziom kortyzolu, hormonu stresu. Ten dodatkowy efekt może wyjaśniać, dlaczego po wypiciu alkoholu często czujemy się mniej szczęśliwi i bardziej niespokojni niż wcześniej.

W pułapce na muchy

W książce „Easy Way to Control Alcohol” Allena Carra porównuje ten cykl do muchołówki, rośliny żywiącej się innymi żywymi stworzeniami. Mucha jest wabiona słodkim nektarem, nieświadoma niebezpieczeństwa. Gdy mucha spróbuje odlecieć, pułapka zatrzaskuje się, a roślina zaczyna ją zjadać.

W tej analogii:

• Pijący jest muchą
• Alkohol to muchołówka
• Początkową przyjemnością lub ulgą od picia jest kuszący nektar

Tak jak mucha zostaje uwięziona, tak samo dzieje się z pijącym. Im więcej alkoholu spożyjesz, tym bardziej pułapka się zamyka. Negatywne skutki stają się bardziej widoczne – kac, problemy zdrowotne, problemy w relacjach i problemy ze zdrowiem psychicznym przypominają powolne trawienie muchy.

Wielu pijących nie zdaje sobie sprawy z niebezpieczeństwa, dopóki nie wpadną w cykl uzależnienia. Podejście Carra koncentruje się na zmianie sposobu postrzegania i rozwiewaniu złudzeń związanych z alkoholem. Rozumiejąc pułapkę i rozpoznając fałszywe zalety alkoholu, ludzie mogą znaleźć drogę do trzeźwości. Wiadomość: odleć, zanim pułapka całkowicie się zamknie.

Srebrna podszewka

Jeśli brzmi to zniechęcająco, nabierz otuchy. Ograniczenie lub zaprzestanie spożywania alkoholu może stopniowo odwrócić wiele skutków, nawet po intensywnym piciu. Nasze mózgi posiadają niezwykłą zdolność adaptacji i potrafią zresetować produkcję neuroprzekaźników.

Zdrowe alternatywy, takie jak ćwiczenia, kontakty społeczne i inne pozytywne zachowania, w naturalny sposób aktywują układ dopaminowy, przywracając zdolność mózgu do dobrego samopoczucia bez alkoholu.

Jak alkohol wpływa na nastrój? Chodzi o równowagę

Rób wszystko krok po kroku. Nawiąż kontakt ze wspierającymi przyjaciółmi, rodziną lub współpracownikami. Poznaj zdrowe praktyki, takie jak regularne ćwiczenia, uważność lub nowe hobby.

Nagradzaj swój mózg świeżymi, zdrowszymi doświadczeniami, a zareaguje pozytywnie. Kto wie? Twoja nowo odkryta trzeźwość może stać się Twoim kolejnym wielkim źródłem szczęścia.